اگر به دنبال یک لوله مقاوم و با استحکام بالا باشید، حتماً با نام لوله مانیسمان برخورد می‌کنید. لوله بدون درز مانیسمان جزو پرکاربردترین محصولات صنعتی است و برای اموراتی که به لوله‌های باکیفیت و پایدار نیاز دارند، یک گزینه ایده‌آل محسوب میشود. برای اینکه بهتر با این لوله آشنا شوید، در این مقاله بیان می‌کنیم که لوله مانیسمان چیست و به ویژگی‌ها و کاربردهای آن هم اشاره می‌کنیم. همچنین به انواع لوله مانیسمان و تفاوت آن با سایر لوله‌ها اشاره می‌کنیم. پس اگر به‌دنبال اطلاعات کامل در مورد لوله مانسمان هستید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
لوله مانیسمان چیست و چرا به این نام معروف است؟
لوله مانیسمان (Mannesmann) یا مانسمان، به نوعی از لوله‌های فولادی بدون درز گفته میشود که در سال 1885 اختراع شد. این لوله قدرت و تحمل فشار بالایی را دارد و یکی از پرکاربردترین لوله‌ها در صنایع مختلف به‌شمار می‌آید. نام مانسمان بیش از یک قرن است که برای لوله‌های فولادی با کیفیت و استحکام بالا استفاده میشود.
در مورد تاریخچه لوله بدون درز مانسمان، جالب است بدانید که این لوله توسط دو برادر به نام‌های راینهارد و ماکس مانیسمان تولید و به نام آنها نیز ثبت شد. این دو برادر آلمانی، پس از ثبت اختراع لوله مانیسمان، تولید این لوله‌ها را در شرکت Mannesmann AG شروع کردند و توانستند نخستین تولیدات لوله بدون درز خود را به جهان ارائه کنند.
ویژگی‌های لوله مانیسمان چیست؟
لوله مانیسمان به دلیل عدم وجود درز، دارای استحکام و دوام بالایی است و همین باعث شده که از سایر لوله‌ها متمایز شود. از جمله اصلی‌ترین ویژگی‌های لوله بدون درز مانسمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاربرد در محیط های خورنده به‌خاطر مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی
- کاهش افت فشار سیالات و مناسب برای انتقال سیالات با فشار بالا به دلیل سطح داخلی و خارجی صاف
- استحکام و دوام بالا در برابر فشار و تنش‌های مکانیکی
- دارای انعطاف‌پذیری بالا و راحتی در نصب
در مجموع، لوله‌های مانیسمان به‌دلیل ویژگی و پتانسیل منحصربه‌فرد خود، در صنایع مختلف و در ابعاد متفاوت مورداستفاده قرار می‌گیرند. در ادامه بیشتر در مورد کاربرد لوله مانسمان صحبت خواهیم کرد.
تفاوت لوله بدون درز و درزدار
لوله‌های فولادی به روش‌های مختلفی تولید میشوند و در همین راستا در صنایع مختلفی هم کاربرد دارند. دو روش اصلی تولید لوله‌های فلزی، تولید لوله‌های جوش‌داده‌شده یا همان درزدار و تولید لوله بدون درز است. مهم‌ترین تفاوت این دو نوع لوله، در فرایند تولید آنها است. در ادامه نحوه تولید و تفاوت اصلی این دو لوله را بررسی می‌کنیم.
1- لوله بدون درز مانیسمان
در فرایند تولید لوله فولادی بدون درز، از جوشکاری استفاده نمی‌شود و به همین خاطر، این لوله‌ها از استحکام و مقاومت بالاتری برخوردارند. ماده اصلی در فرایند تولید لوله‌های بدون درز، شمش فولادی است که باعث میشود کیفیت آن نسبت به لوله درزدار بیشتر باشد.
2- لوله درزدار یا جوشکاری‌شده
در فرایند تولید لوله درزدار، ابتدا ورق‌های فولادی برش داده میشوند و سپس لبه‌های ورق به هم نزدیک شده و جوش می‌خورند تا شکل لوله به خود بگیرند. با توجه به اینکه ممکن است جای جوش تحت فشار ترک بخورد، مقاومت این لوله‌ها به اندازه لوله‌های بدون درز نیست.
نکته: گاهی ممکن است برخی از افراد سودجو، برای افزایش فروش خود جای جوشکاری‌شده در لوله‌های درز دار را مخفی کنند و آنها را به‌عنوان لوله بدون درز به شما بفروشند. مقاومت لوله‌های درز مخفی نسبت به لوله درزدار کمتر و جنس آنها هم خلوص پایین‌تری دارد. در همین راستا پیشنهاد می‌کنیم برای پیشگیری از این قضیه مقاله تفاوت لوله مانیسمان و درزدار را مطالعه کنید و با ویژگی‌های ظاهری لوله‌های درزدار به‌خوبی آشنا شوید.
مشخصات فنی لوله مانیسمان
لوله‌های مانیسمان طبق استانداردهای جهانی تولید میشوند و هر یک از آنها دارای طول، عرض، ضخامت، قطر و مشخصات فنی دیگری هستند. شما باید هنگام خرید لوله مانیسمان، به این مشخصات توجه داشته باشید تا بتوانید باتوجه‌به نیاز خود، مناسب‌ترین رده و جنس را انتخاب کنید. برای هر لوله مانیسمان، مشخصات فنی زیر وجود دارد:
1- جنس: جنس لوله‌های مانیسمان می‌تواند استیل (فولاد)، فولاد آلیاژی و استنلس استیل یا همان فولاد ضد زنگ است.
2- رده‌بندی: لوله مانیسمان بدون درز در بیش از 10 رده مختلف تولید میشود که هر یک کاربردهای مختص خود را دارند. در ادامه، مهم‌ترین و کاربردی‌ترین رده‌بندی‌های لوله مانیسمان، یعنی رده 20، 40 و 80 و قابلیت آنها را توضیح می‌دهیم.
3- استاندارد: هر یک از رده‌های لوله مانیسمان، باید بر اساس استانداردهایی تولید شوند که لوله تولید شده بتوانند کیفیت و کارکرد مناسبی داشته باشد. مهم‌ترین استانداردهای لوله مانیسمان بدون درز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که همه در سطح جهان مورد تأیید هستند.
- DIN
- ASME
- ASTM
- API
- ANSI
4- سایز: هر کدام از رده‌های لوله مانیسمان، در اندازه‌های مختلفی از 3/4 اینچ تا 8 اینچ تولید میشوند. مشخصات محبوب‌ترین رده‌های لوله مانیسمان را می‌توانید در جدول زیر ببینید.
| لوله مانیسمان رده 20 | لوله مانیسمان رده 40 | لوله مانیسمان رده 80 | |
| سایز (اینچ) | 1/2 تا 6 | 1/8 تا 4 | 1/2 تا 4 |
| ضخامت(میلی‌متر) | 2.5 تا 6.3 | 2 تا 6 | 3.73 تا 8.56 |
| قطر (میلی‌متر) | 8.6 تا 36 | 10.3 تا 114.3 | 10.3 تا 114.3 |
| وزن (کیلوگرم بر متر) | 1 تا 190 | 0.37 تا 16.7 | 9 تا 130 |
انواع لوله مانیسمان
لوله‌های مانسمان در قطر، ضخامت، رده یا گریدهای مختلفی تولید میشوند بیشتر بر اساس رده تقسیم‌بندی میشوند. به‌این‌ترتیب، لوله مانیسمان به رده‌های 10، 20، 30، 40، 60، 80، 120 و 160 دسته‌بندی میشوند که هر رده در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر چه رده لوله بالاتر باشد، ضخامت و مقاومت آن هم بیشتر میشود. همچنین قیمت لوله مانیسمان هم تحت تأثیر رده قرار دارد و در ادامه به محبوب‌ترین رده‌های بازار اشاره می‌کنیم:
- لوله مانیسمان رده 20
لوله مانیسمان رده 20 از جمله لوله‌هایی است که تقاضای زیادی در بازار دارد و دارای ضخامت و وزن بسیار زیادی نیست. همین موضوع باعث شده که قیمت کمتری داشته باشند و در مواردی استفاده شود که نیاز به تحمل فشار بالا نداشته باشد. از جمله کاربردهای این لوله می‌توان به استفاده در سیستمهای موتورخانه‌ای، آب و فاضلاب یا آبیاری، خطوط لوله‌کشی ساختمانی و یا انتقال گاز و مایعات کم‌فشار اشاره کرد.
- لوله مانیسمان رده 40
لوله مانیسمان رده 40 از پرکاربردترین لوله‌ها است که مقاومت و استحکام بسیار مناسبی دارد. به‌واسطه دوام و تحمل بالا، از این لوله در صنایعی که به مقاومت زیادی نیاز دارند، استفاده میشود. از جمله کاربردها می‌توان به استفاده در تجهیزات آتش‌نشانی، صنایع پتروشیمی، صنعت نفت و گاز، کشتی‌سازی و مخازن و لوله‌کشی گاز و غیره اشاره کرد.
- لوله مانیسمان رده 80
لوله مانیسمان رده 80 از شمش‌های فولاد با استحکام بالا ساخته میشود و ضخامت بسیار زیادی دارد. این لوله‌ها تحمل بسیار بالایی در برابر ضربه و فشار دارد و در پالایشگاه‌ها، پتروشیمی و سایر کارخانه‌ها کاربرد گسترده‌ای دارد. این لوله یک گزینه مناسب برای چاه‌های نفت و گاز، سیستمهای بخار با فشار بالا و خطوط لوله انتقال نفت و گاز در مسافت‌های طولانی و پرفشار هم به حساب می‌آید.
با کاربردهای لوله مانیسمان آشنا شوید
لوله فولادی مانیسمان به خاطر ویژگی‌های مختلفی مانند مقاومت بالا، استحکام و دوام زیاد در صنایع مختلفی استفاده میشوند. از کاربردهای لوله مانیسمان می‌توان به موارد زیر اشاره کنیم:
- سیستمهای آب و فاضلاب
- خط لوله انتقال و استخراج نفت و گاز
- ساخت تجهیزات صنعتی
- ساخت تجهیزات پزشکی
- استفاده به‌عنوان مبدل گرمایی و حرارتی
- انتقال مواد با فشار و دمای بالا یا سایر مایعات خطرناک
- انتقال مواد غذایی در صنایع غذایی
- استفاده سیستمهای آتش‌نشانی و امنیتی
- آبرسانی صنعتی و یا کشاورزی
روش تولید لوله بدون درز مانیسمان
تولید لوله بدون درز، روش‌های مختلفی دارد و معمولاً از سه روش زیر استفاده میشود:
- اکستروژن یا سنبه کاری چرخشی
- ریخته‌گری پاششی
- نیروی گریز از مرکز
هر یک از این روش‌ها فرایند مختلفی دارند اما در ادامه، یکی از پرکاربردترین روش تولید لوله بدون درز، یعنی روش سنبه کاری چرخشی یا همان Mandrel Mill را به‌صورت مختصر توضیح می‌دهیم. این روش برای تولید لوله مانیسمان در رده‌های کوچک، معمولاً 1 تا 6 اینچ به کار می‌رود.
1. آماده‌سازی مواد
لوله بدون درز از دو ماده اولیه شمش فولادی و یا مقاطع چهارگوش فولادی تولید میشوند. در مرحله اول باید بر اساس سایز، ضخامت و ابعاد لوله مانیسمان، میزان مواد اولیه را آماده و وارد کارخانه کنید.
2. برش و تاب‌دهی شمش فولادی
در این مرحله، شمش فولادی باید در کوره حرارت داده شود تا به دمای مناسب برای شکل‌دهی برسد. شمش باید آن‌قدر حرارت داده شود تا به حالت خمیری تبدیل شود، سپس مقطع آن با دستگاهی به نام الانگیتور گرد میشود. در نهایت از طریق سنبه کاری چرخشی، درون آن خالی و شکل لوله ایجاد میشود.
3. افزایش استحکام
در این مرحله از طریق فرایند آنیلینگ، استحکام لوله‌ها افزایش داده میشود. یعنی ابتدا لوله‌ها حرارت داده میشوند، سپس سرد میشوند و عملیات تاب‌گیری روی آنها انجام داده میشود. در نهایت لوله به سایز و ابعاد مورد نظر برش داده میشود و در نتیجه این فرایند، یک لوله با سطح داخلی و خارجی صاف و بدون درز تولید میشود.
ما در مقاله روش تولید لوله بدون درز ، سایر روش‌ها را به همراه مزایا و معایب آنها بیان کردیم. برای آشنایی بیشتر پیشنهاد می‌کنیم آن مقاله را مطالعه کنید.
شرکت‌های تولید کننده لوله مانیسمان در ایران
کارخانه‌ها و کارگاه‌های مختلفی در ایران، لوله مانیسمان تولید می‌کنند اما باید توجه داشته باشید که برخی از محصولات موجود در بازار، لوله مانیسمان وارداتی هستند. از جمله بهترین کارخانه‌هایی که لوله مانیسمان را در داخل تولید می‌کنند، می‌توان به کارخانه‌های کاوه و اهواز اشاره کرد که محصولات خود را با کیفیت بسیار بالایی تولید می‌کنند. تقاضا برای محصولات این دو کارخانه بسیار بالا است و به‌خاطر کیفیت بالا، محصولات آنها به کشورهای خارجی هم صادر میشود. در ادامه بیشتر در مورد این دو کارخانه صحبت می‌کنیم.
1. شرکت لوله مانیسمان کاوه ایرانیان؛ اولین تولیدکننده لوله بدون درز
شرکت لوله دقیق کاوه ایرانیان در شهر ساوه، اولین شرکت تولیدکننده مانیسمان در بخش خصوصی است. این شرکت به واسطه کیفیت بالای محصولات، با مطرح‌ترین و بهترین شرکت‌های بازرگانی در سراسر جهان در حال مبادله است و لوله مانیسمان کاوه از پرتقاضاترین محصولات آن به شمار می‌رود.
2.تولید لوله‌مانیسمان در گروه ملی صنعتی فولاد ایران در اهواز
گروه ملی صنعتی فولاد ایران، فعالیت خود را پیش از انقلاب اسلامی آغاز کرده و تا به امروز یکی از بهترین خطوط تولیدی را در اختیار دارد. یکی از محصولات این مجموعه بزرگ، لوله مانیسمان اهواز است که در کنار تأمین بخش بزرگی از نیاز‌های کشور، در زمینه صادرات لوله مانیسمان هم حرف‌هایی برای گفتن دارد.
سؤال دیگری در مورد لوله مانیسمان دارید؟
در این مقاله در مورد اینکه لوله مانیسمان چیست به‌صورت کامل صحبت و علاوه بر ویژگی‌ها و انواع لوله مانیسمان، به کاربردها و تفاوت‌های آن با لوله‌های درزدار اشاره کردیم. امیدواریم که توانسته باشیم به سؤالات شما دراین‌رابطه پاسخ دهیم و اگر همچنان سؤال دارید، در بخش کامنت‌ها از ما بپرسید تا به سؤالات شما پاسخ دهیم.
