لوله درز مخفی چیست و چه تفاوتی با لوله مانیسمان دارد؟

لوله درز مخفی نوعی لوله فولادی درزدار است که برخلاف لوله‌های درزدار معمولی، هیچ اثری از درز جوش دیده نمی‌شود. این ویژگی، ظاهر لوله‌های درزدار را بسیار بهتر می‌کند و همچنین باعث افزایش مقاومت در ناحیه جوش می‌شود. از طرف دیگر، این لوله‌ها شباهت ظاهری زیادی با لوله‌های مانیسمان دارند و حتی ممکن است به‌ عنوان لوله مانیسمان تقلبی به فروش برسند.

به همین منظور، در این مقاله ابتدا به‌ صورت کامل توضیح می‌دهیم که لوله درز مخفی چیست. سپس کاربرد، روش تولید و نحوه مخفی‌ کردن درز این لوله‌ها را شرح می‌دهیم. در انتهای مقاله هم راه‌های تشخیص لوله مانیسمان از لوله درز مخفی را بررسی می‌کنیم. پس اگر شما می‌خواهید با لوله درز مخفی به‌ صورت کامل آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با لوفا باشید.

لوله درز مخفی چیست؟

لوله‌های فولادی به‌ صورت کلی به دو دسته اصلی، یعنی لوله‌های بدون درز و درزدار تقسیم می‌شوند. برای تولید لوله‌های بدون درز که به آن‌ها لوله مانیسمان هم می‌گویند، یک شمش فولادی را از وسط سوراخ می‌کنند. برای همین این لوله‌‌ها ساختاری یکپارچه و بدون درز دارند و در تولید آن‌ها از جوش استفاده نمی‌شود. در مقابل برای تولید لوله‌های فولادی درزدار، ورق‌های فولادی را خم می‌کنند و سپس لبه‌های آن را با روش‌های مختلف جوش‌کاری به هم متصل می‌کنند. محل جوش در لوله‌های فولادی درزدار به‌ صورت برجسته روی لوله قابل‌ مشاهده است؛ به همین دلیل به آن‌ها لوله درزدار می‌گویند.

در این میان، به لوله‌های فولادی درزداری که درز آن‌ها را با روش‌های مختلفی مثل رنگ‌ کردن یا صافکاری مخفی می‌کنند، لوله درز مخفی می‌گویند. در واقع این لوله‌ها همان لوله‌های درزدار هستند که درز آن‌ها را برای اهداف مختلف می‌پوشانند یا مخفی می‌کنند. یکی از مهم‌ترین اهداف مخفی‌ کردن درزجوش در لوله‌های درز مخفی، بهبود ظاهر آن‌ها است. با مخفی‌ کردن درز لوله، سطح آن‌ها مثل لوله‌های مانیسمان کاملاً صاف و یکنواخت دیده می‌شود و برجستگی‌های درزجوش روی لوله دیده نمی‌شوند. همچنین مخفی‌ کردن درز این لوله‌ها، باعث افزایش مقاومت لوله در محل جوش، در برابر فشار و ضربه می‌شود.

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در رابطه‌ با لوله‌های درز مخفی وجود دارد، شباهت ظاهری آن‌ها با لوله‌های مانیسمان است. این شباهت باعث شده که برخی از سودجویان لوله‌های درز مخفی را به‌ عنوان لوله مانیسمان به خریداران بفروشند. حتی ممکن است خود خریداران هم در هنگام خرید لوله مانیسمان، آن‌ها را با لوله‌های درز مخفی اشتباه بگیرند. برای همین در انتهای این مقاله، راه‌های تشخیص لوله مانیسمان از لوله درز مخفی را هم شرح داده‌ایم.

روش‌های رایج برای مخفی‌ کردن درزِ لوله‌های درزدار

از روش‌های مختلفی می‌توان برای مخفی‌ کردن درزِ لوله‌های درز مخفی استفاده کرد که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

• رنگ‌ کردن لوله‌ها: یکی از روش‌های رایج برای پوشاندن درز جوش، رنگ‌ کردن یا استفاده از پوشش‌ها پودری روی سطح لوله است. در این روش، افراد می‌توانند فقط محل درز جوش و اطراف آن را بپوشانند و از رنگ مشابه با لوله استفاده می‌کنند. در برخی موارد هم کل لوله درزدار را رنگ می‌کنند تا درز جوش را مخفی کنند. این روش علاوه بر مخفی‌ کردن جوش، می‌تواند مقاومت لوله را در برابر زنگ‌زدگی هم افزایش دهد.
• گالوانیزه کردن لوله‌های درزدار: یکی از بهترین روش‌ها برای افزایش مقاومت لوله‌های فولادی در برابر خوردگی، گالوانیزه کردن آن‌ها است. در این روش سطح لوله‌های فولادی را با روکش فلز روی می‌پوشانند. حال اگر این روکش گالوانیزه ضخیم باشد، درز جوش هم مخفی و تشخیص لوله دشوار می‌شود. ضمن اینکه گالوانیزه کردن فقط برای لوله‌های بدون در نیست و لوله‌های بدون درزی مثل لوله مانیسمان رده 40 را هم می‌توانید گالوانیزه کنید.
• استفاده از نوارهای پوشاننده مخصوص: یکی دیگر از روش‌ها برای مخفی‌کردن درزِ لوله‌های درزدار، استفاده از نوار پوشاننده است. این نوارها معمولاً از جنس مواد پلیمری هستند و رنگ آن‌ها با رنگ لوله‌های فولادی هم‌خوانی دارد. نوارهای پلیمری علاوه بر مخفی‌کردن درز، خواص عایق‌کاری هم دارند.
• صاف‌کاری با دستگاه سنگ فرز: اصلی‌ترین روش برای مخفی‌ کردن درز جوش، صافکاری لوله به کمک سنگ فرز یا دستگاه‌های مشابه آن است. در این روش، درزجوش به‌ صورت کامل از بین می‌رود و تقریباً هیچ اثری از آن روی لوله باقی نمی‌ماند. تشخیص این لوله‌های درز مخفی از لوله‌های مانیسمان بسیار دشوار است.
• استفاده از روش‌های جوش‌کاری ویژه: برخی از روش‌های جوشکاری مثل جوش الکتریکی (ERW)، بسیار دقیق هستند و اثرات کمی از خود بجای می‌گذارند. به همین دلیل برای تولید لوله‌های درز مخفی معمولاً از این روش جوشکاری استفاده می‌کنند تا اثرات جوش زیاد مشخص نباشند. همچنین مخفی‌ کردن این درزهای سطحی به کمک رنگ، نوارهای پوشاننده، سنگ فرز و غیره بسیار راحت‌تر است.

تا اینجا متوجه شدید که لوله درز مخفی چیست و با روش‌های مختلف مخفی‌کردن درزِ جوش در لوله‌های درزدار هم آشنا شدید. در بخش بعدی روش مختلف تولید لوله‌های درز مخفی را برای شما توضیح دهیم.

روش‌ تولید لوله درز مخفی

فرایند تولید لوله‌های درز مخفی دقیقاً مشابه لوله‌های فولادی درزدار است. با این تفاوت که در پایان فرایند تولید، اثرات جوش به کمک روش‌هایی که در بخش قبلی توضیح دادیم، مخفی می‌شود. به‌ صورت کلی، لوله‌های درز مخفی را به روش زیر تولید می‌کنند:

• مرحله اول – خم‌ کردن ورق‌های فولادی: ابتدا ورق‌های فولادی را به کمک غلتک‌های مخصوص و با زاویه مشخصی خم می‌کنند تا ورق به شکل استوانه در بیاید.
• مرحله دوم – جوش کردن لبه‌های ورق فولادی: در این مرحله لبه‌های ورق فولادی را با روش‌های مختلف جوش‌کاری به هم متصل می‌کنند.
• مرحله سوم – برش لوله:  بسته به‌ اندازه و کاربرد لوله درزدار، آن‌ها را برش می‌دهند.
• مرحله چهارم – مخفی‌کردن درز لوله: در مرحله آخر درز لوله را به کمک روش‌هایی مثل رنگ‌ کردن، نوارهای پوشاننده، گالوانیزه کردن یا استفاده از سنگ فرز مخفی می‌کنند.

به این نکته هم توجه داشته باشید که روش تولید لوله‌های درزدار، برای تولید لوله‌هایی با ضخامت بالا مقرون‌ به‌ صرفه نیست. در این لوله‌ها برای اینکه مقاومت مورد نظر کسب شود، باید از ورق‌های بسیار ضخیم استفاده شود. اما لوله‌های مانیسمان با ضخامت کمتری می‌توانند همان میزان مقاومت را داشته باشند، چون ساختار یکپارچه و محکم‌تری دارند. برای مثال لوله مانیسمان رده 160 یکی از ضخیم‌ترین رده‌ها است که اگر بخواهید آن را به‌ صورت درزدار تولید کنید، باید از ورق‌های بسیار ضخیم استفاده کنید که هزینه شما را بالاتر می‌برد.

کاربردهای لوله درز مخفی

لوله‌های درز مخفی مثل لوله‌های درزدار، در صنایع مختلفی به کار می‌روند. این لوله‌های نسبت به لوله‌های مانیسمان قیمت پایین‌تری دارند و در حین حال می‌تواند مقاومت خوبی در برابر فشار داشته باشند. همچنین مقاومت لوله‌های درز مخفی را با روش‌های مختلفی مثل گالوانیزه کردن هم می‌توان افزایش داد.

علاوه‌ بر آن، لوله‌های درز مخفی در قطر و اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند تا نیازهای گوناگون را در صنایع مختلف برطرف کنند. به‌ صورت کلی، در مواردی که زیبایی لوله اهمیت دارد و لازم است سطح آن صاف و یکدست و در حین حال ارزان باشد، ارز لوله‌های درز مخفی استفاده می‌شود. از جمله کاربردهای لوله درز مخفی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خطوط انتقال نفت و گاز
• آبرسانی شهری و تصفیه‌خانه‌ها
• کشاورزی
• انتقال سیالات مختلف در پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها
• نیروگاه‌های تولید انرژی مثل برق
• فاضلاب و لوله‌های انتقال آب
• سیستم‌های گرمایش و سرمایش
• برخی از کارخانه‌ها و تولیدی‌ها
• و …

در موارد دیگری که زیبایی لوله مهم است، ممکن است از لوله‌های اسپیرال هم استفاده شود. لوله‌های اسپیرال نوعی لوله درزدار هستند که برخلاف لوله‌های درزدار عادی، به‌ صورت مارپیچ جوش خورده‌اند. این لوله‌ها مقاومت بیشتری از لوله‌های درزدار عادی دارند و درز لوله‌های اسپیرال را هم می‌توانید مخفی کنید. در واقع لوله‌های اسپیرال درز مخفی می‌توانند گزینه مناسبی برای کاربردهایی باشند که هم مقاومت لوله و هم جنبه زیبایی آن اهمیت دارد. اگر با لوله اسپیرال آشنا نیستید و تفاوت آن را با لوله درزدار را نمی‌دانید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله تفاوت لوله اسپیرال با لوله درزدار را مطالعه کنید.

راه‌های تشخیص لوله درز مخفی از لوله مانیسمان

همان‌طور که گفتیم، لوله درز مخفی شباهت ظاهری زیادی با لوله‌ مانیسمان دارد. این در حالی است که لوله‌های بدون درز مانیسمان، کیفیت، عملکرد و مقاومت بسیار بیشتری در مقایسه با لوله‌های درز مخفی دارند. این موضوع باعث می‌شود که برخی افراد لوله‌های درز مخفی را به‌ عنوان لوله مانیسمان تقلبی بفروشند. به همین دلیل اگر قصد خرید لوله مانیسمان را دارید، قبل از آن بهتر است تا با تفاوت لوله مانیسمان و لوله درز مخفی آشنا شوید تا در انتخاب خود دچار اشتباه نشوید.

برای تشخیص لوله مانیسمان از لوله درز مخفی به نکات زیر توجه کنید:

• ضخامت لوله را بررسی کنید: ضخامت دیواره لوله‌های مانیسمان در طول لوله کاملاً یکسان و برابر است. در حالی‌ که ضخامت دیواره لوله‌های درز مخفی به این اندازه یکسان نیست، چون احتمال خطای بیشتری در روش تولید آن‌ها وجود دارد.
• به دنبال اثرات رنگ روی لوله باشید: به کمک حلال‌های رنگ سعی کنید اثرات رنگ روی لوله‌های درز مخفی را پیدا کنید. در صورت وجود رنگ، با پاک‌ کردن بخشی از آن متوجه می‌شوید که لوله شما درزدار است یا مانیسمان.
• به دنبال باقی‌ مانده یا اثرات جوش روی لوله بگردید: حذف اثرات جوش در لوله‌های درز مخفی معمولاً به‌ صورت دستی انجام می‌شود. بنابراین احتمال خطا زیاد است. برای همین وجود اثرات و لکه‌های جوش در سطح لوله‌ها می‌تواند در تشخیص لوله مانیسمان از لوله درز مخفی به شما کمک کند.
• ابعاد لوله را بررسی کنید: لوله‌های مانیسمان مطابق با استانداردهای بین‌المللی مثل ASTM، API و ASME تولید می‌شوند. پس ابعاد و مشخصات لوله را با ابعاد موجود در این استانداردها مطابقت دهید تا مشخص شود که لوله شما مانیسمان است یا خیر.
• سطح لوله را بررسی کنید: لوله‌های درز مخفی یا مانیسمان تقلبی معمولاً دارای چین‌خوردگی و ناهمواری‌های متعددی در سطح خود هستند. این در حالی است که سطح لوله مانیسمان اصل، کاملاً صاف و یکدست است.
• قیمت لوله را مقایسه کنید: عوامل زیادی روی قیمت لوله مانیسمان و لوله درز مخفی تأثیر گذارند. ولی به‌ صورت کلی لوله‌های مانیسمان اصل قیمت بالاتری نسبت به لوله‌های درز مخفی در ابعاد و مشخصات مشابه دارند. پس مقایسه قیمت این دو لوله هم می‌تواند به تشخیص لوله مانیسمان از لوله درز مخفی کمک کند.

فریب ظاهر را نخورید، هر لوله‌ بدون درزی مانیسمان نیست!

در این مقاله شما را با لوله‌های درز مخفی آشنا کردیم و توضیح دادیم که چگونه درز این لوله‌ها را مخفی می‌کنند. همچنین گفتیم که این لوله‌ها، همان لوله‌های درزدار هستند که برای اهداف مختلفی مثل زیباتر کردن ظاهر یا افزایش مقاومت در ناحیه جوش، درز آن‌ها را می‌پوشانند یا مخفی می‌کنند. این فرایند باعث می‌شود که لوله‌های درز مخفی شباهت زیادی با لوله‌های مانیسمان داشته باشند.

برای همین روش‌های تشخیص لوله مانیسمان از لوله درز مخفی را هم توضیح دادیم تا هنگام خرید دچار اشتباه نشوید. اگر هر سؤال دیگری در مورد لوله‌های درز مخفی دارید، حتماً در بخش نظرات از ما بپرسید تا در کم‌ترین زمان ممکن به شما پاسخ دهیم.