لوله صنعتی چیست؟ لوله صنعتی نوعی لوله فلزی است که برای انتقال طیف وسیعی از سیالات، از جمله گازها، مایعات و جامدات در صنایع مختلف استفاده می‌شود. این لوله‌ها معمولا از جنس فولاد کربنی ساخته می‌شوند و با وجه به نیازهای هر صنعت، ضخامت‌ها و اندازه‌های مختلفی دارند. برای آشنایی بیشتر با لوله صنعتی، کاربردها و انواع آن، تا انتهای این مطلب از لوفا با ما همراه باشید.
لوله صنعتی چه کاربردی دارد؟
اول برویم به سراغ پاسخ این سوال که لوله صنعتی چیست و چه کاربردی دارد؟
لوله صنعتی یکی از بزرگ ترین خانواده های لوله و پایپ است که در صنایع مختلف استفاده می شود. این لوله ها از صنعت ساختمان گرفته تا صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، ماشین سازی، کارهای عمرانی و شهرسازی، تأسیسات ساختمانی، انتقال آب، ساخت انواع سازه‌ها، سیستم‌های ابزار دقیق و انتقال حرارت، ساخت پل و راه سازی و… کاربرد دارند.
این لوله ها انواع مختلفی دارند؛ لوله درز مستقیم، لوله تست آب، لوله گاز خانگی، لوله جدار چاه، لوله سایز بالا (اسپیرال)، لوله درز مستقیم کالوپ و لوله داربستی. از مهمترین ویژگی های لوله صنعتی می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- تنوع بالا در متریال سازنده لوله صنعتی
- جوش پذیری عالی این لوله
- فولادی بودن جنس لوله
- قیمت مناسب لوله
- ضخامت بالا لوله
معرفی انواع لوله صنعتی
لوله های صنعتی در صنایع مختلف، از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع تولید مواد شیمیایی، صنایع دارویی، صنایع غذایی و… کاربرد دارند. انتخاب لوله مناسب برای یک کاربرد خاص، به عوامل مختلفی از جمله نوع سیال، فشار و دمای عملیاتی، الزامات مقاومت در برابر خوردگی و بودجه پروژه بستگی دارد. لوله‌های صنعتی از نظر جنس به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی انواع لوله‌های صنعتی بر اساس جنس می پردازیم:
لوله فولادی
رایج‌ترین نوع لوله‌های صنعتی، لوله های فولادی هستند، این لوله ها از استحکام و مقاومت بالایی در برابر فشار و دما برخوردار هستند و در انتقال آب، گاز، نفت و فاضلاب کاربرد دارند. لوله فولادی از جنس فولاد، آلیاژی از آهن و کربن با مقادیر ناچیزی از عناصر دیگر، ساخته می‌شوند. این لوله ها در انواع بدون درز یا مانیسمان و دارای درز جوش تولید می شوند. ما در لوفا به صورت تخصصی روی تامین لوله مانیسمان فعالیت می کنیم.
لوله گالوانیزه
لوله‌های گالوانیزه نوعی لوله فولادی هستند که به منظور محافظت در برابر خوردگی و زنگ زدگی، با پوششی از جنس فلز روی (Zn) آبکاری شده‌اند. این پوشش به دلیل واکنش الکتروشیمیایی که با فولاد ایجاد می‌کند، در برابر عوامل محیطی خورنده مانند رطوبت، اکسیژن و مواد شیمیایی از لوله محافظت می‌کند.
لوله چدنی
لوله‌های چدنی از آلیاژ آهن، کربن و مقادیر ناچیزی از عناصر دیگر مانند سیلیسیم، منگنز، فسفر و گوگرد ساخته می‌شوند. این لوله‌ها به دو دسته کلی چدن خاکستری و چدن داکتیل (نشکن) تقسیم می‌شوند. لوله‌های چدن در مقایسه با برخی از انواع دیگر لوله‌ها، وزن سنگین‌تری دارند که این امر حمل و نقل و نصب آنها را دشوارتر می‌کند. این لوله ها در برابر ضربه‌های ناگهانی شکننده هستند و برای انتقال سیالات با دمای بسیار بالا مناسب نیستند.
لوله مس
این لوله ها هدایت حرارتی بالایی دارند و در لوله کشی آب گرم و سرد، سیستم‌های تهویه مطبوع و مصارف صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها با رنگ قرمز قهوه‌ای، نرم، چکش خوار و با هدایت حرارتی و الکتریکی بالا، ساخته می‌شوند.
لوله آلومینیوم
لوله‌های آلومینیومی سبک و ضدزنگ سبک هستند و در صنایع غذایی، دارویی، تهویه مطبوع و خطوط انتقال هوا کاربرد دارند. لوله‌های آلومینیوم در مقایسه با لوله‌های فولادی و چدنی، وزن بسیار سبکی دارند و در برابر خوردگی، ضربه و سایش تا حدودی مقاوم هستند.
لوله استنلس استیل
لوله‌های استنلس استیل از جمله رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین تجهیزات در صنایع مختلف هستند. این لوله‌ها از جنس فولاد ضدزنگ، آلیاژی از آهن با مقادیر زیادی کروم و نیکل و عناصر دیگر، ساخته می‌شوند. کروم موجود در فولاد ضدزنگ، با اکسیژن موجود در هوا واکنش داده و یک لایه اکسید کروم نازک و مقاوم روی سطح لوله ایجاد می‌کند که از فلز زیرین در برابر خوردگی محافظت می‌کند.
لوله صنعتی با چه روشی تولید می شود؟
لوله‌های صنعتی بر اساس روش تولید آنها به 2 دسته لوله‌های درزدار و لوله‌های بدون درز، تقسیم می‌شوند. در ساخت لوله‌های درزدار، از ورق‌های فلزی استفاده می‌شود. لبه‌های ورق به هم جوش داده می شود و درز ایجاد شده را با روش‌های مختلفی مانند جوشکاری زیر پودری، جوشکاری مغناطیسی الکترود ذوب شده (GMAW) یا لحیم‌کاری می‌پوشانند. لوله‌های درزدار به دلیل سهولت و سرعت تولید، مقرون به صرفه‌تر هستند و کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند.
نوع دیگر لوله های بدون درز جوش هستند که برای صنایع حساس کاربرد دارند. لوله‌های بدون درز (مانیسمان) از جنس شمش فولادی ساخته می‌شوند و به علت استحکام بالا و مقاومت در برابر فشار و دما، در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها کارایی دارند. لوله‌های مانیسمان به انواع لوله مانیسمان رده 30، رده 40 و رده 60 تقسیم بندی می‌شوند. ولی در سایزهای سفارشی هم تولید می شوند.
شاید برایتان سوال باشد که تفاوت این دو نوع لوله صنعتی چیست؟
در پاسخ باید بگوییم که تفاوت اصلی میان این دو مدل لوله به درز جوش بدنه آنها مربوط می شود. لوله های فاقد درز جوش، از مقاومت بیشتری نسبت به دما و فشار بالا برخوردار هستند و به همین دلیل در پروژه های حساس و سیستم های تحت فشار و حرارت استفاده می شوند.
سطح مقطع استاندارد لوله های صنعتی
لوله‌های صنعتی شریان‌های تاسیسات مدرن هستند و نقشی حیاتی در انتقال سیالات مختلف، از آب و گاز گرفته تا مواد شیمیایی و فاضلاب ایفا می‌کنند. با توجه به تنوع کاربردها، شکل و ابعاد این لوله‌ها نیز بسیار متنوع است.
لوله‌های دایره‌ای
لوله‌های دایره‌ای رایج‌ترین شکل لوله‌های صنعتی هستند که در سایزها و ضخامت‌های مختلف تولید می‌شوند. این لوله‌ها برای لوله‌کشی ساختمان، انتقال آب آشامیدنی، فاضلاب، گاز و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی به کار گرفته می‌شوند.
لوله‌های مربعی
لوله‌های مربعی که با نام پروفیل مربعی نیز شناخته می‌شوند، به دلیل هندسه خاص خود، در برابر خم شدن و پیچش بسیار مقاوم‌تر از لوله‌های دایره‌ای با قطر مشابه هستند. عمدتا در سیستم‌های تهویه و هواکش استفاده می‌شوند. در مقاله تفاوت تیوب (tube) با پایپ (pipe) چیست؟ می توانید بیشتر با این نوع لوله های صنعتی آشنا شوید.
لوله‌های مستطیل
پروفیل‌های مستطیلی نوعی لوله صنعتی هستند که با ترکیب مزایای لوله‌های مربعی و دایره‌ای، کاربردهای گسترده‌ای را در صنایع مختلف ارائه می‌دهند. درحالی که لوله‌های دایره‌ای رایج‌ترین نوع لوله‌ها هستند و لوله‌های مربعی به دلیل استحکام بالا شناخته می‌شوند، لوله‌های مستطیل به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود از جمله بهینه سازی فضا، ظاهر مدرن، استحکام و مقاومت مورد توجه قرار گرفته‌اند.
نکات مهم انتخاب و خرید لوله صنعتی
اولین قدم در انتخاب لوله صنعتی، شناسایی نوع سیالی است که باید از طریق این لوله منتقل شود. سیالات مختلف خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند که بر نوع لوله مورد نیاز تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال، برای انتقال آب آشامیدنی و مواد شیمیایی خورنده از لوله‌های فولادی، چدنی، گالوانیزه و پلی اتیلن استفاده می شود، ولی برای انتقال گاز، لوله‌های فولادی و چدنی بیشتر مصرف دارند.
اما موارد دیگری هم در بررسی و انتخاب لوله اهمیت دارد:
فشار و دمای سیال
فشار و دمای سیال، از عوامل مهم در انتخاب لوله هستند. لوله‌ها باید برای تحمل فشار و دمای سیال در نظر گرفته شده مناسب باشند تا از ترکیدن، نشت یا تغییر شکل آنها جلوگیری شود. برای سیالات با فشار و دمای بالا، از لوله‌هایی با ضخامت دیواره بیشتر و جنس قوی‌تر مانند فولاد یا چدن استفاده می‌شود. برای سیالات با فشار و دمای پایین از لوله‌های با ضخامت دیواره کمتر و جنس‌های سبک‌تر مانند پلاستیک استفاده می‌شود.
شرایط محیطی نصب لوله ها
لوله‌ها در معرض شرایط محیطی مختلفی مانند رطوبت، نور خورشید، مواد شیمیایی و دمای هوا قرار می‌گیرند. این عوامل می‌توانند بر طول عمر و عملکرد لوله تأثیر بگذارند. برای محیط‌های مرطوب یا اسیدی از لوله‌هایی که در برابر خوردگی مقاوم هستند؛ مانند لوله‌های PVC یا HDPE استفاده کنید. برای محیط‌هایی با دمای بالا از لوله‌هایی که در برابر حرارت مقاوم هستند، مانند لوله‌های فلزی یا لوله‌های پلاستیکی مخصوص استفاده می‌شود.
برند و شرکت تولید کننده لوله
لوله‌های هر شرکت بر اساس استاندارد خاصی تولید می شوند و سطح کیفی متفاوتی دارد. توصیه می کنیم برای تمامی پروژه ها، به ویژه پروژه های حساس از برندهای معتبر و شناخته شده خرید کنید.
در این مطلب توضیح دادیم که لوله صنعتی چیست و چه کاربردهایی دارد. در مورد انتخاب و خرید این لوله ها نکات مهم را توضیح دادیم. علاوه بر مواردی که گفتیم، عوامل دیگری مثل بودجه، استانداردهای لوله، برند و سابقه تولید کننده نیز بر انتخاب لوله موثر هستند. در نهایت، انتخاب لوله صنعتی مناسب فرایندی پیچیده است که به تخصص و تجربه نیاز دارد. اگر برای خرید لوله صنعتی نیاز به راهنمایی بیشتر داشتید، کارشناسان ما در در خدمت شما هستند.
