لوله مانیسمان و لوله API شباهت زیادی به هم دارند و در بیشتر موارد این دو لوله در کاربردهای مشابه به کار می‌روند. برای همین شاید شما هم از خود بپرسید که این دو لوله چه تفاوت‌هایی با هم دارند و باید از کدام لوله استفاده کنم؟ به همین منظور، در این مقاله به صورت کامل تفاوت لوله مانیسمان و API را از جنبه‌های مختلفی مثل کاربرد، ویژگی‌ها، قیمت و روش تولید بیان می‌کنیم. اگر شما هم می‌خواهید بیشتر با این لوله‌ها و تفاوت آنها آشنا شوید، تا انتهای این مطلب همراه لوفا باشید.
لوله مانیسمان، مستحکم، بادوام و مقاوم در برابر فشار داخلی
لوله مانیسمان نوعی فولادی است که اولین بار در سال 1890 میلادی توسط برادران آلمانی مانیسمان اختراع شد و به عنوان یک انقلاب در صنعت لوله‌سازی در نظر گرفته می‌شود. مهم‌ترین تفاوت این لوله‌ها نسبت به لوله‌های فولادی دیگر، در فرایند تولید آنها است که به صورت مستقیم خواص مکانیکی و ویژگی‌های لوله را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این لوله‌ها را با سوراخ کردن شمش‌های فولادی تولید می‌کنند و برخلاف سایر لوله‌های فولادی، در فرایند تولید آنها از جوش استفاده نمی‌شود و ساختاری کاملاً صاف، یکنواخت و بدون درز دارند.
این ساختار باعث می‌شود که لوله مانیسمان استحکام بالایی داشته باشد و در برابر فشارهای داخلی به خوبی مقاومت کند. همچنین این لوله‌های فولادی بسیار بادوام هستند و در شرایط محیطی سخت می‌توانند عملکرد و کیفیت خود را حفظ کنند. لوله‌های مانیسمان کاربردهای زیادی دارند، اما به صورت کلی از آنها برای انتقال سیالات مختلف در صنایع گوناگون مثل نفت و گاز، پتروشیمی‌ها، پالایشگاه، تصفیه‌خانه، ساختمان و غیره استفاده می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین فاکتورها در تعیین کاربرد و ویژگی‌های لوله مانیسمان، ضخامت دیواره لوله است که به آن رده هم می‌گویند. رده یک بازه تقریبی از ضخامت لوله را نشان می‌دهد و به صورت کلی لوله‌های مانیسمان را بر همین اساس دسته‌بندی می‌کنند. لوله‌های مانیسمان رده 20، 40، 60 و 80 برخی از پرکاربردترین نوع لوله‌های مانیسمان هستند. هر چند رده یا ضخامت دیواره این لوله‌ها بیشتر باشد، میزان استحکام آنها هم بیشتر است و فشار داخلی بیشتری را تحمل می‌کنند.
توجه کنید در بازار ایران اصطلاح لوله مانیسمان به صورت عمومی برای تمامی لوله‌های بدون درز به کار می‌رود. یعنی هر نوع لوله فولادی که بدون درز باشد، به آن لوله مانیسمان گفته می‌شود.
لوله API، یک زیرساخت مطمئن در صنعت نفت و گاز
برای اینکه از عملکرد و کیفیت لوله‌ها در صنایع مختلف اطمینان حاصل شود، آنها را مطابق با استانداردهای مختلفی تولید می‌کنند. این استانداردها کاربرد، ابعاد، ترکیبات شیمیایی، فرایند تولید، نحوه اتصالات و سایر موارد مشابه را تعیین می‌کنند. یکی از مهم‌ترین این استانداردها که به صورت بین‌المللی برای تولید لوله از آن استفاده می‌شود، مربوط به صنعت نفت آمریکا یا همان API است. در این میان، به لوله‌هایی که مطابق با استاندارد API ساخته می‌شوند، لوله API می‌گویند.
این لوله‌ها می‌توانند درزدار و یا بدون درز باشند و معمولاً برای انتقال سیالات در صنعت نفت و گاز به کار می‌روند. لوله‌های API بسته به کاربردی که در صنعت نفت و گاز دارند می‌توانند سیالات را در فواصل طولانی و با فشار بالا منتقل کنند. همچنین این لوله‌های یک زیرساخت مطمئن هستند و دوام بسیار بالایی دارند.
توجه کنید لوله‌های بدون درز API در واقع نوعی لوله مانیسمان هستند که مطابق با استاندارد API تولید می‌شوند. این نوع از لوله‌های مانیسمان عملکرد و کیفیت بهتری در صنایع نفت و گاز دارند و بیشتر دوام می‌آورند. در بخش‌های بعدی تفاوت لوله مانیسمان و لوله API را از جنبه‌های مختلفی بررسی می‌کنیم.
مقایسه لوله مانیسمان و API
لوله مانیسمان و لوله API از جنبه‌های مختلفی مثل کاربرد، روش تولید، ویژگی‌ها، قیمت و غیره با هم تفاوت دارند. در بخش‌های بعدی تفاوت این دو لوله را بیشتر توضیح می‌دهیم.
1. کاربرد و موارد استفاده؛ مهم‌ترین تفاوت لوله مانیسمان و API
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین تفاوت‌های لوله مانیسمان و لوله API، کاربرد آنها است. یکی از کاربردهای اصلی لوله‌های API انتقال سیالات و مواد مختلف در صنعت نفت و گاز است. این لوله‌ها مطابق با استاندارد API با مشخصات فنی و ابعادی دقیقی تولید می‌شوند تا عملکرد و کیفیت بالایی در چنین کاربردهای حساسی داشته باشند.
بسته به نوع لوله‌های API می‌توان از آنها در بخش و مراحل مختلفی مثل اکتشاف، استخراج، پالایش و انتقال نفت و گاز استفاده کرد. برای مثال یکی از کاربردهای مهم لوله‌های بدون درز یا مانیسمان API در سیستم گازرسانی شهری و منازل است. در این مورد عمدتاً از لوله مانیسمان رده 20 استفاده می‌کنند. علاوه بر آن، در صنایع دیگری مثل پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها هم به صورت گسترده از لوله‌های API استفاده می‌کنند.
در مقابل لوله‌های مانیسمان کاربردهای گسترده‌تری دارند و علاوه بر انتقال نفت و گاز می‌توان در موارد دیگری هم می‌توان از آنها استفاده کرد. برخی از مهم‌ترین این کاربردها عبارت‌اند از:
- آبرسانی و انتقال آب
- انتقال مواد معدنی در معادن و آزمایشگاه‌ها
- صنعت مواد غذایی
- خودروسازی
- کشتی‌سازی
- استفاده به عنوان سازه‌های فلزی و ساختمانی
پس به صورت کلی می‌توان گفت که لوله‌های API به صورت اختصاصی در صنعت نفت و گاز به کار می‌روند اما لوله‌های مانیسمان کاربرد گسترده‌تری دارند و با اهداف مختلفی می‌توان از آنها استفاده کرد.
2. تفاوت لوله مانیسمان و لوله API در روش تولید
یکی دیگر از تفاوت‌های لوله مانیسمان و لوله API در روش تولید آنها است. لوله‌های مانیسمان را بسته به کاربرد آنها با روش‌های نورد گرم و یا نورد سرد تولید می‌کنند. در این روش‌ها ابتدا شمش‌های فولادی را تا نزدیک به دمای ذوب حرارت می‌دهند تا حالت خمیری پیدا کنند. سپس به کمک یک میله و بسته به ضخامت دیواره آنها شمش‌ها را از وسط سوراخ می‌کنند. در نهایت برای دستیابی به ابعاد نهایی لوله آنها را به کمک غلتک‌های مخصوصی نوردکاری می‌کنند. روش تولید لوله‌های بدون درز API هم دقیقاً به همین صورت است.
این در حالی است که روش تولید لوله‌های API درزدار متفاوت است و از ورق‌های فولادی و روش‌های مختلف جوشکاری برای تولید آنها استفاده می‌کنند. روش تولید این لوله‌ها به صورت زیر است:
- مرحله اول – خم کردن ورق فولادی: ورق‌های فولادی را بسته به ابعادی که دارند به کمک غلتک‌های مخصوص و با زاویه مشخصی به صورت استوانه‌ای خم می‌کنند.
- مرحله دوم – جوش زدن ورق: لبه ورق فولادی را با روش‌های جوش کاری مختلف به هم جوش می‌زنند. اثرات جوشکاری در طول لوله قابل مشاهده است، به همین دلیل به آنها لوله‌های درزدار می‌گویند.
- مرحله سوم – برش لوله: بسته به نیاز پروژه‌ها لوله‌ها را در سایزهای موردنیاز برش می‌زنند و روانه بازار می‌کنند.
همان‌طور که خواندید، روش تولید لوله‌های مانیسمان و لوله‌های بدون درز API مشابه هم است. اما لوله‌های API درزدار نسبت به دو لوله دیگر روش تولید متفاوت‌تری دارند و با جوش زدن ورق‌های فولادی ساخته می‌شوند. روش تولید لوله‌ها به صورت مستقیم روی ویژگی و خواص مکانیکی لوله‌ها هم تأثیرگذار است که در بخش بعدی به آن می‌پردازیم.
3. تفاوت ویژگی و خواص مکانیکی در لوله مانیسمان و لوله API
همان‌طور که در بخش‌های قبلی توضیح دادیم، لوله‌های API به‌صورت اختصاصی برای استفاده در صنایع نفت و گاز طراحی شده‌اند. در نتیجه یکی از مهم‌ترین ویژگی این لوله‌ها این است که می‌توانند عملکرد و کیفیت خود را در شرایط محیطی مختلف حفظ کنند. این ویژگی باعث می‌شود تا بتوان از آنها در شرایط و موقعیت‌های مختلفی مثل زیرِ زمین، داخل آب و در شرایط دمایی مختلف استفاده کرد.
همچنین این لوله‌ها عمدتاً از نوعی فولاد خاص به اسم فولاد کربنی ساخته می‌شوند که درصد بیشتری از کربن را در ساختار خود دارند. این باعث می‌شود که لوله‌های API به راحتی تراش بخورند و جوش‌پذیری بیشتری داشته باشند. همه این ویژگی‌ها لوله API را به یک گزینه ایده آل برای انتقال نفت، گاز و سایر مواد پتروشیمی تبدیل می‌کند.
لوله‌های مانیسمان هم تمامی ویژگی‌های بالا را دارند و می‌توانند با بهترین عملکرد سیالات مختلف را انتقال دهند. اما توجه کنید که لوله‌های مانیسمان به صورت کلی نسبت به لوله‌های بدون درز API خواص مکانیکی ضعیف‌تری دارند. این در حالی است که میزان مقاومت، ماندگاری و استحکام لوله‌های مانیسمان نسبت به لوله‌های API درزدار بیشتر است.
جدا از این، لوله‌های مانیسمان به واسطه ویژگی‌هایی که دارند، محدود به یک صنعت و کاربرد خاص نیستند و استفاده گسترده‌تری دارند. برای مثال لوله مانیسمان رده 40 یکی پرکاربردترین لوله‌های مانیسمان است که موارد بسیار زیادی و فراتر از صنعت نفت و گاز استفاده می‌شود.
4. مقایسه قیمت لوله API و لوله مانیسمان
قیمت لوله‌های مانیسمان و لوله‌های API بسیار متغیر است و به عوامل مختلفی مثل قیمت جهانی فولاد، نرخ ارز، نوع لوله، تولیدکننده و غیره بستگی دارد. اما به صورت کلی می‌توان گفت که قیمت لوله مانیسمان با لوله‌ها بدون درز API تقریباً مشابه است و تفاوت زیادی با هم ندارند. البته لوله‌های API درزدار مانند سایر لوله‌های درزدار، نسبت به لوله‌های مانیسمان ارزان‌تر هستند و گزینه مقرون‌به‌صرفه‌تری برای برخی از کاربردها به‌حساب می‌آیند. برای آشنایی بیشتر با لوله‌های مانیسمان و عوامل مؤثر بر قیمت آنها پیشنهاد می‌کنیم مقاله لوله مانیسمان چیست؟ انواع، کاربرد و ویژگی‌ها را در ادامه این مقاله مطالعه کنید.
چه سؤال دیگری در مورد تفاوت‌های این دو لوله دارید؟
در این مقاله تفاوت لوله مانیسمان با لوله API را از جنبه‌های مختلفی مثل کاربرد، قیمت، ویژگی و روش تولید آنها بررسی کردیم. متوجه شدید که لوله‌های API نوع خاصی از لوله‌های فولادی هستند که مطابق با استاندارد سازمان نفت آمریکا برای صنایع نفت و گاز تولید می‌شوند. لوله‌های مانیسمان هم نوعی لوله فولادی بدون درز هستند که در موارد مختلفی مثل انتقال سیالات و ساخت‌وساز از آنها استفاده می‌شود.
توجه کنید در کنار تفاوت‌هایی که بررسی کردیم، هر دو نوع لوله بسیار شبیه هم هستند و شاید در برخی موارد به جای هم استفاده شوند؛ مخصوصاً لوله‌های بدون درز API و لوله مانیسمان. در نهایت امیدواریم در این مقاله با تفاوت لوله مانیسمان و لوله API آشنا شده باشید و هیچ ابهامی برای شما باقی نمانده باشد. اگر سؤال دیگری در رابطه با تفاوت این دو لوله دارید، در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناسان لوفا به شما پاسخ دهند.
