لوله مبلی چیست؟ معرفی انواع، روش تولید و کاربردها

لوله مبلی به‌ واسطه ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد، یکی از زیر ساخت‌های مهم در صنایع مختلفی مثل دوچرخه‌ سازی، خودروسازی، مبل‌ سازی و صنایع مشابه به شمار می‌رود. در این مقاله شما را به‌ صورت کامل با لوله مبلی و انواع مختلف آن آشنا می‌کنیم. همچنین کاربرد و روش تولید هر کدام از این لوله‌ها را هم همراه با ویژگی‌های هر کدام توضیح می‌دهیم. پس اگر می‌خواهید به‌ صورت کامل با این لوله‌های فولادی آشنا شوید و بدانید که لوله مبلی چیست، در این مقاله همراه لوفا باشید.

لوله مبلی چیست؟

لوله مبلی یا لوله سبک که گاهی اوقات به آن‌ها لوله روغنی هم می‌گویند، نوعی لوله فولادی بسیار سبک است که دیواره آن معمولاً ضخامت کمی دارد. این لوله‌ها در کنار وزن سبک، شکل‌ پذیری، استحکام و مقاومت بسیار بالایی دارند. همچنین لوله‌های مبلی دارای ابعاد ساختاری بسیار دقیقی هستند و ضخامت و سطح کاملاً یکسان و یکنواختی دارند.

به همین خاطر، در بیشتر موارد از این لوله‌ها به‌ عنوان جایگزینی برای لوله‌های مانیسمان استفاده می‌کنند. البته قیمت لوله مبلی نسبت به قیمت لوله مانیسمان بسیار کم‌تر است که یک مزیت محسوب می‌شود. با توجه‌ به این ویژگی‌ها، لوله‌های مبلی کاربرد زیادی دارند و می‌توان در صنایع مختلفی مثل دوچرخه‌ سازی، خودروسازی، کشاورزی و ساختمان‌ سازی از آن‌ها استفاده کرد.

بخش زیادی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد لوله مبلی به‌ خاطر روش تولید ویژه آن است. این لوله‌ها را از ورق‌های فولاد روغنی و با روش نورد سرد تولید می‌کنند. در این روش تولید، خواص مکانیکی لوله مثل استحکام، چقرمگی، تحمل در برابر فشار و سایر موارد مشابه بهبود داده می‌شود. همچنین با روش تولید نورد سرد، می‌توان لوله‌های مبلی با دقت ابعادی بالا را تولید کرد. در بخش بعدی به‌ صورت کامل روش تولید لوله مبلی را توضیح می‌دهیم.

آشنایی با روش‌های مختلف نوردکاری در فرآیند تولید لوله مبلی

همان‌طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، لوله‌های مبلی را از ورق‌های روغنی و با روش نورد سرد تولید می‌کنند. برای درک بهتر این فرایند، اجازه دهید اول روش نورد سرد و گرم را همراه با تفاوت آن‌ها توضیح دهیم. نورد یا نوردکاری، روشی است که در آن یک فلز را از میان رول یا غلتک‌های مخصوصی عبور می‌دهند. این کار به‌ منظور بهبود خواص مکانیکی و کنترل ابعاد فلز، مثل ضخامت آن انجام می‌شود.

• نورد گرم: در نورد گرم، ابتدا شمش یا لوله فولادی را تا دمای نزدیک به ذوب، حرارت می‌دهند تا انعطاف‌ پذیری آن افزایش پیدا کند. سپس به کمک غلتک‌های مخصوص و با توجه‌ به ابعاد محصول نهایی، فرایند نوردکاری انجام می‌شود. در بیشتر موارد برای تولید انواع لوله بدون درز مثل لوله مانیسمان رده 20، رده 30، رده 40 و غیره از روش نورد گرم استفاده می‌کنند.
• نورد سرد: در روش نورد سرد، فرایند نوردکاری را در دمای اتاق انجام می‌دهند. یعنی برخلاف نورد گرم فولاد را حرارت نمی‌دهند، بلکه فرایند نوردکاری در دمای اتاق به کمک غلتک‌های ویژه و با اعمال فشار بالا انجام می‌شود. این فرایند، ساختار مولکولی لوله را فشرده‌تر می‌کند و خواصی مکانیکی آن مثل میزان استحکام و مقاومت فولاد را افزایش می‌دهد.

لوله‌های مبلی هم با توجه‌ به نوع لوله، با ترکیبی از روش نورد گرم و سرد از ورق‌های روغنی تولید می‌شوند. در واقع این لوله‌های ممکن است به‌ صورت درزدار یا بدون درز تولید شوند که در ادامه بیشتر در مورد فرایند آن‌ها صحبت می‌کنیم.

انواع لوله مبلی و روش تولید آن‌ها

به‌ صورت کلی لوله مبلی را بر اساس روش تولید آن، به دو دسته لوله مبلی درزدار و بدون درز دسته‌بندی می‌کنند. توجه کنید که در هر دو روش از نورد سرد استفاده می‌شود و تفاوت این دو لوله در اتصال ورق‌ها به کمک جوش یا بدون آن است. در ادامه می‌توانید توضیحات مربوط به هر کدام را بخوانید.

1. لوله مبلی بدون درز

همان‌طور که از اسم لوله‌های مبلی بدون درز مشخص است، برای ساخت این لوله‌ها از هیچ‌گونه جوشی استفاده نمی‌شود و ساختار آن‌ها بدون درز است. این ساختار باعث می‌شود تا لوله‌های مبلی بدون درز نسبت به لوله‌های مبلی درزدار، استحکام و دوام بسیار بالاتری داشته باشند. همچنین لوله‌های مبلی بدون درز مقاومت بیشتری در برابر فشار داخلی دارند. برای همین این لوله‌ها برای کاربردهایی مثل سیستم‌های هیدرولیک که در آن لازم است سیالات با فشار بالا منتقل شوند، بسیار مناسب هستند. فرایند کلی تولید این لوله‌های به‌ صورت زیر است:

• مرحله اول – حرارت شمش‌های فولادی: ابتدا شمش فولادی را تا دمای نزدیک به ذوب حرارت می‌دهند تا حالت خمیری پیدا کند و شکل‌پذیری آن افزایش یابد.
• مرحله دوم – سوراخ‌ کردن شمش‌های فولادی: شمش فولادی حرارت داده شده را به کمک یک میله بسته به قطر داخلی لوله، از مرکز سوراخ می‌کنند.
• مرحله سوم – فرایند نورد گرم: برای دسترسی به ابعاد دقیق‌تر، لوله حرارت داده شده را به کمک غلتک‌های مخصوص، نوردکاری می‌کنند. چون در این مرحله فرایند نوردکاری در دماهای بالا انجام می‌شود، از نوع نورد گرم است.
• مرحله چهارم – فرایند نورد سرد: بعد از نورد گرم، اجازه می‌دهند تا لوله به‌آرامی خنک شود. در قدم بعدی برای افزایش دقت در ابعاد لوله و بهبود خواص مکانیکی، آن را در دمای اتاق نوردکاری می‌کنند. چون این نوع نوردکاری در دمای اتاق انجام می‌شود، از نوع نورد سرد است.
• مرحله پنجم – حذف ناخالصی و سایر مراحل دیگر: در این مرحله، ناخالصی‌های روی لوله مبلی را حذف می‌کنند تا سطح آن کاملاً یکدست و صاف شود. همچنین ممکن است بسته به نیاز پروژه فرایندهای دیگری مثل آنیلینگ را روی لوله انجام دهند.
• مرحله ششم – برش و عرضه لوله به بازار: لوله‌های مبلی بدون درز را در اندازه‌های مدنظر برش می‌دهند و روانه بازار می‌کنند.

توجه کنید که فرایند تولید سایر لوله‌های فولادی بدون درز، مثل لوله‌های مانیسمان هم تقریباً مشابه فرایند بالا است. با این تفاوت که روش‌های نورد سرد از فرایند حذف می‌شوند. به‌جای آن بعد از سوراخ‌ کردن شمش فولادی، آن‌ها را یک‌بار دیگر حرارت می‌دهند و دوباره نوردکاری می‌کنند. کل این فرایند که به‌ صورت نورد گرم انجام می‌شود، برای تولید لوله‌های مانیسمان با ضخامت بالا مثل لوله مانیسمان رده 30 و به بالا بسیار مناسب است.

2. لوله مبلی درزدار

برای تولید لوله‌های مبلی درزدار، از جوش‌ دادن و به هم وصل کردن ورق‌های فولادی استفاده می‌کنند. یعنی برخلاف لوله‌های بدون درز، این نوع از لوله‌های مبلی دارای جوش و درز در سطح خود هستند. چنین ساختاری باعث می‌شود که استحکام و دوام لوله‌های پایین‌تر باشد اما قیمت آن‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

برای کاربرهایی که به استحکام و دوام بالای لوله مبلی بدون درز نیاز نیست، لوله‌های مبلی درزدار گزینه‌های مناسبی هستند. در واقع می‌توان گفت از لوله‌های مبلی بدون درز برای کاربردهای ویژه یا حساس و از لوله‌های مبلی درزدار برای موارد عمومی استفاده می‌کنند. در بخش زیر می‌توانید مراحل تولید لوله مبلی درزدار را مرحله‌ به‌ مرحله مشاهده کنید.

• مرحله اول – تولید ورق روغنی: لوله مبلی درزدار از ورق‌های روغنی تولید می‌شوند؛ بنابراین اولین مرحله برای ساخت این لوله‌ها، تولید ورق روغنی است. منظور از ورق‌های روغنی، ورقی است که از نورد سرد ورق‌های فولادی تولید می‌شوند. یعنی ورق‌های فولادی را به کمک نورد سرد به‌ اصطلاح پرداخت می‌کنند تا ساختار مولکولی آن‌ها متراکم‌تر شود.
• مرحله دوم – خم‌ کردن ورق روغنی: ورق روغنی را به کمک غلتک‌های مخصوص و با زاویه مشخصی خم می‌کنند تا لبه‌های ورق به‌ صورت استوانه‌ای کنار یکدیگر قرار بگیرند.
• مرحله سوم – جوش کردن لبه ورق روغنی خم شده: در این مرحله لبه‌های ورق روغنی خم شده را در امتداد لوله به‌ صورت مستقیم به هم جوش می‌زنند. روش‌های جوشکاری مختلفی برای جوش‌ زدن لوله‌های درزدار استفاده می‌شود که یکی از پرکاربردترین آن‌ها جوش مقاومت الکتریکی (ERW) است.
• مرحله چهارم – حذف ناخالصی و برش لوله‌ها: برای دستیابی به سطح صاف لوله‌های مبلی، ناخالصی‌های آن را حذف می‌کنند. سپس بسته نیاز پروژه، آن‌ها را در اندازه‌های موردنظر برش می‌دهند و به بازار عرضه می‌کنند.

تا این بخش به‌ صورت کامل توضیح دادیم که لوله مبلی چیست و شما را با انواع مختلف آن و روش‌های تولید هر کدام آشنا کردیم. همان‌طور که قبلاً هم گفتیم، بخش زیادی از خواص و ویژگی‌های لوله مبلی به دلیل روش تولید آن‌ها، یعنی نورد سرد است. به همین منظور در بخش بعدی ویژگی‌های لوله مبلی را به‌ صورت کامل توضیح می‌دهیم.

ویژگی‌های لوله مبلی

لوله‌های مبلی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که آن‌ها را نسبت به سایر لوله‌ها متمایز می‌کنند. برخی از مهم‌ترین ویژگی و خواص این لوله‌ها عبارت‌اند از:

• خواص مکانیکی بالا: لوله‌های مبلی با فرایند نورد سرد و از ورق‌های روغنی تولید می‌شوند. برای همین این لوله‌ها نسبت به لوله‌های نورد گرم خواص مکانیکی بالاتری دارند. استحکام، مقاومت در برابر فشار و چقرمگی بالا از مهم‌ترین خواص مکانیکی این لوله هستند.
• وزن سبک: یکی از مهم‌ترین ویژگی لوله‌های مبلی این است که در کنار خواص مکانیکی بالا، وزن بسیار سبکی دارند. این ویژگی باعث شده که استفاده از لوله‌های مبلی بسیار راحت باشد و در موارد مختلفی به کار گرفته شوند.
• دقت بالا در ابعاد: فرایند تولید لوله‌های مبلی به‌ گونه‌ای است که این لوله‌ها با ابعاد دقیقی ساخته می‌شوند. ضخامت دیواره این لوله‌ها در سراسر لوله کاملاً یکسان و سطح آن‌ها صاف و یکدست است.
• شکل‌پذیری و انعطاف بالا: لوله‌های مبلی شکل‌ پذیری بالایی دارند و به‌ راحتی می‌توان آن‌ها را خم کرد. این ویژگی در بیشتر صنایع مثل دوچرخه‌ سازی و خودروسازی بسیار کاربردی است.
• قابلیت آبکاری و ایجاد پوشش روی لوله: لوله‌های مبلی این قابلیت را دارند که برای بهبود برخی از ویژگی‌ها مثل افزایش مقاومت در برابر خوردگی، آبکاری شوند. در فرایند آبکاری لوله، معمولاً یک پوشش گالوانیزه روی سطح لوله اعمال می‌شود یا لوله را رنگ می‌کنند.
• جوش‌پذیری بالا: لوله‌های مبلی همچنین جوش‌ پذیری بالایی دارند. این ویژگی کمک می‌کند تا اتصال این لوله‌ها به هم در موارد مختلف امکان‌پذیر باشد.

تمام این ویژگی‌ها باعث شده که لوله‌های مبلی به‌ صورت گسترده در صنایع مختلف استفاده شوند. در ادامه مهم‌ترین کاربردهای لوله مبلی را توضیح می‌دهیم. اما پیش از آن، توجه داشته باشید که ویژگی و خواص لوله‌های فولادی تا حد زیادی به کیفیت لوله بستگی دارد. برای همین پیشنهاد می‌کنیم که مقاله نحوه تشخیص لوله فولادی با کیفیت را مطالعه کنید تا از کیفیت و عملکرد لوله مطمئن شوید.

کاربرد لوله مبلی

شاید تصور شما از لوله‌های مبلی این باشد که کاربرد اصلی آن‌ها در ساخت مبل است. اما این لوله‌ها به‌ واسطه ویژگی‌هایی که دارند، استفاده‌های متنوع‌تری دارند و در تولید وسایل مختلف هم استفاده می‌شوند. از جمله کاربردهای متنوع لوله مبلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صنعت دوچرخه‌ سازی: به‌ خاطر وزن سبک و استحکام بالا، از لوله‌های مبلی به‌ صورت گسترده در صنعت دوچرخه‌ سازی استفاده می‌کنند. ساخت بدنه، فرمان، پدال، زین و غیره از جمله کاربردهای مهم لوله مبلی در صنعت دوچرخه‌سازی هستند.
• صنعت خودروسازی: از لوله‌های مبلی به‌ واسطه ویژگی‌های منحصربه‌فرد و خواص مکانیکی بالایی که دارند، برای ساخت بخش‌ها و قطعات مختلف خودرو استفاده می‌کنند. از جمله مهم‌ترین این بخش‌ها می‌توان به شاسی، دنده، دستگیره و سایر قطعات فلزی اشاره کرد.
• صنعت مبل و دکوراسیون داخلی: یکی از اصلی‌ترین کاربرد لوله‌های مبلی در مبل‌سازی و ساخت وسایل مرتبط با آن است. از این لوله‌ها برای تولید پایه‌های مبلی، انواع صندلی، میزهای تاشو، قفسه، کمد و نرده‌ها استفاده می‌کنند.
• ساخت وسایل و تجهیزات ورزشی: از لوله‌های مبلی می‌توان برای ساخت میز تنیس، دروازه فوتبال و بسکتبال، فوتبال‌ دستی و غیره هم استفاده کرد.
• کشاورزی: لوله‌های مبلی در کشاورزی هم کاربرد زیادی دارند و در بیشتر مواقع در سیستم‌های آبیاری و آبرسانی استفاده می‌شوند.
• ساخت وسایل خانگی: این لوله‌ها در تولید برخی از وسایل خانگی مثل لباس‌ شویی، یخچال و ظرف‌شویی هم به کار می‌روند.

چه سؤال دیگری در مورد لوله مبلی دارد؟

در این مقاله گفتیم که لوله مبلی چیست و شما را با ویژگی‌ها، کاربرد، انواع لوله مبلی و فرایند تولید هر کدام از آن‌ها آشنا کردیم. امیدواریم که به تمامی سؤالات شما در این مورد پاسخ داده باشیم و ابهامی برای شما باقی نمانده باشد. اگر سؤال دیگری در رابطه‌ با لوله مبلی یا لوله مانیسمان دارید می‌توانید از طریق کامنت‌ها سؤال خود را مطرح کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن کارشناسان لوفا به شما پاسخ دهند.