انتخاب بهترین لوله برای پروژه یکی از قدم‌های حیاتی است و باید درک درستی از انواع لوله داشته باشید. لوله‌های اسپیرال و درزدار از جمله پرکاربردترین لوله‌های فولادی هستند که کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند. برای اینکه انتخاب درستی بین این دو گزینه داشته باشید، در این مقاله می‌خواهیم در مورد تفاوت لوله اسپیرال و درزدار صحبت کنیم. به همین منظور، این دو لوله را از زاویه‌های مختلفی مثل کاربرد، روش تولید، قیمت، عملکرد و غیره بررسی کردیم. پس اگر می‌خواهید بدانید کدام لوله برای شما مناسب‌تر است، تا انتهای این مقاله همراه لوفا بمانید.
ازآنجایی‌که ممکن است افراد به‌صورت کامل با لوله‌های اسپیرال و درزدار آشنا نباشند، اول این دو لوله را به‌صورت کوتاه معرفی می‌کنیم. آشنایی بیشتر با این دو لوله به شما کمک می‌کند که تفاوت های لوله اسپیرال با درزدار را بهتر درک کنید. در ادامه هم به مقایسه لوله اسپیرال با درزدار از لحاظ مختلف پرداختیم.
لوله درزدار چیست؟
لوله درزدار یا لوله درز مستقیم (Straight Weld Steel Pipe)، نوعی لوله فولادی است که از خم‌کردن ورق‌های فولادی و جوش‌دادن آنها ساخته می‌شود. یعنی برای تولید لوله درز دار، ابتدا ورق‌های فولادی را به‌صورت استوانه‌ای خم می‌کنند و سپس لبه‌های آنها را به یکدیگر جوش می‌دهند. در نتیجه جوش لوله را می‌توانید به‌صورت یک خط مستقیم روی سطح لوله مشاهده کنید. همچنین بسته به جنس ورق فولادی، نوع و روش جوشکاری هم ممکن است تغییر کند.
از این لوله‌ها به‌صورت گسترده در صنایع ساخت‌وساز، لوله‌کشی، انتقال آب و همچنین انتقال نفت و گاز استفاده می‌شود. البته توجه داشته باشید که نام دقیق‌تر و درست‌ترِ این لوله‌ها، لوله درز مستقیم است. یعنی در واقع لوله درزدار یک نام کلی است و می‌تواند برای تمام لوله‌هایی که از طریق جوش ساخته می‌شوند، استفاده شود. اما چون بیشتر مردم لوله‌های درز مستقیم را با نام درزدار می‌شناسند، ما هم در این مقاله از آن به‌عنوان لوله درزدار یاد کردیم.
لوله اسپیرال چیست؟
لوله اسپیرال (Spiral Weld Steel Pipe) هم مثل لوله درز مستقیم، یک نوع لوله فولادی درزدار است که روش تولید متفاوت‌تری دارد. برای تولید لوله‌های اسپیرال، ابتدا ورق فولادی رول‌شده را به کمک غلتک‌های ویژه و با زاویه مشخص خم می‌کنند. با این کار، لبه‌های ورق به شکل مارپیچی کنار هم قرار می‌گیرند و سپس این لبه‌ها از داخل و خارج جوش داده می‌شوند. پس جوشکاری در لوله اسپیرال برخلاف لوله درزدار، به‌صورت مارپیچی انجام می‌شود.
چنین فرایندی کمک می‌کند که لوله‌های اسپیرال دوام و مقاومت بیشتری در برابر فشار داشته باشند. برای همین از لوله اسپیرال در پروژه‌هایی استفاده می‌شود که حساس‌تر هستند و لوله باید فشار و دمای بالاتری را تحمل کند. البته مقاومت و میزان تحمل فشار لوله‌های اسپیرال با اینکه بالا است، به‌اندازه لوله‌های بدون درز یا مانیسمان نیست. در تصویر زیر می‌توانید شکل ظاهری این لوله‌ها را مشاهده کنید.
همان‌طور که می‌بینید، لوله‌های مانیسمان دارای سطحی صاف و یکپارچه هستند و بیشترین میزان مقاومت را دارند. پس اگر پروژه بسیار حساسی دارید و به دنبال لوله‌ای هستید که بالاترین میزان فشار را تحمل کند، پیشنهاد ما استفاده از لوله‌های بدون درز است. قیمت لوله مانیسمان و اطلاعات بیشتر دراین‌رابطه را می‌توانید در سایت لوفا ببینید.
مقایسه لوله اسپیرال و درزدار در یک نگاه
لوله اسپیرال و درز مستقیم، هر دو نوعی لوله درزدار محسوب می‌شوند و بعضاً کاربردهای مشابهی دارند. اما این دو لوله از برخی از لحاظ‌ها تفاوت‌هایی دارند که از اصلی‌ترین آنها می‌توان به روش تولید اشاره کرد. اگر بخواهیم تفاوت‌های این دو لوله را به‌صورت خلاصه بیان کنیم، به جدول زیر می‌رسیم:
|
معیار |
لوله درزدار |
لوله اسپیرال |
|
روش و فرایند تولید |
جوش مستقیم |
جوش مارپیچی |
|
نوع درز |
طولی |
مارپیچ |
|
محدوده قطر |
مناسب برای قطرهای کوچک تا متوسط |
موجود در انواع اندازه‌ها |
|
استفاده‌های رایج |
ساخت‌وساز و لوله‌کشی |
خطوط انتقال آب، نفت و گاز |
|
میزان تحمل فشار |
متوسط |
بالا |
|
سهولت نصب |
آسان |
متوسط |
|
قیمت |
معمولاً پایین |
بالا |
اما اگر بخواهیم تفاوت‌های این دو لوله را عمیق‌تر بررسی کنیم، باید آنها را از زوایای زیر با هم مقایسه کنیم:
- روش تولید
- کاربردها
- شکل ظاهری
- قطر لوله‌ها
- مقاومت و عملکرد
- قیمت
در ادامه هر کدام از این موارد را به‌صورت عمیق‌تر بررسی خواهیم کرد.
روش تولید؛ مهم‌ترین تفاوت لوله اسپیرال و درزدار
برای تولید لوله‌های اسپیرال، پس از خم‌کردن ورق فولادی، لبه آنها را به‌صورت مارپیچی از داخل و خارج جوش می‌کنند. درحالی‌که در فرایند ساخت لوله‌های درزدار، پس از خم‌کردن ورق فولادی، لبه‌های آن را به‌صورت مستقیم و در امتداد لوله به هم جوش می‌کنند. جوش مارپیچی به لوله‌های اسپیرال کمک می‌کند تا استحکام و مقاومت بیشتری نسبت به لوله‌های درز مستقیم داشته باشند.
دلیل مقاومت بیشتر هم این است که فشار داخلی در سراسر لوله پخش می‌شود و بخش‌های جوش‌خورده کمتر دچار درز یا ترک می‌شوند. علاوه‌برآن، روش تولید لوله اسپیرال به‌گونه‌ای است که هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد. در طرف دیگر، ساخت لوله‌های درزدار در سایزهای کوچک ساده‌تر و راحت‌تر است و به زمان کمتری نیاز دارد.
تفاوت لوله اسپیرال و درزدار از لحاظ کاربرد
لوله‌های درزدار و اسپیرال به‌خاطر تفاوت در ساخت، ویژگی‌های متفاوتی دارند و دوام، مقاومت، طول و ضخامت آنها فرق می‌کند. همین موضوع باعث شده که کاربرد آنها هم متفاوت شود اما ممکن است کاربردهای مشابه هم داشته باشند. لوله‌های اسپیرال به‌خاطر استحکام و مقاومت بیشتر، در پروژه‌هایی که سیالات و مواد مختلف با سرعت و فشار زیادی منتقل می‌شوند، کاربرد دارند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای لوله اسپیرال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خطوط انتقال نفت و گاز
- سیستم‌های تهویه
- انتقال فاضلاب
- خودروسازی
- سیستم‌های آبرسانی و آبیاری
- کشتی‌سازی
- صنعت ساخت‌وساز
در طرف دیگر، لوله‌های درزدار یا درز مستقیم، در مواردی کاربرد دارند که فشار و سرعت انتقال مواد کمتر است یا شرایط محیطی سختی وجود ندارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای لوله‌های درز مستقیم عبارت‌اند از:
- آبیاری کشاورزی
- انتقال گاز و بخار
- انتقال مواد در پتروشیمی
- لوله شوفاژ
- ساختمان‌سازی
به‌صورت کلی، در مواردی که فشار زیادی به لوله وارد می‌شود یا به لوله‌هایی با قطر بالا نیاز دارید، بهتر است از لوله‌های اسپیرال استفاده کنید. در صورتی هم که فشار زیاد نیست، می‌توانید از لوله‌های درز مستقیم استفاده کنید. البته این گزاره‌ها زمانی درست هستند که انتخاب به این دو لوله محدود شده باشد. یعنی ممکن است بسته به شرایط و پروژه، لوله‌های دیگری هم مثل لوله‌های بدون درز یا مانیسمان انتخاب کنید.
همچنین در برخی شرایط، ممکن است تیوب‌ها گزینه بهتری برای استفاده باشند. پس بهتر است نیازهای پروژه را به‌خوبی شناسایی کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید. اگر با تفاوت این دو آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله تفاوت تیوب با پایپ چیست را بخوانید.
مقایسه شکل ظاهری لوله درز مستقیم و درز مارپیچی
در بیشتر مواقع، شما به‌راحتی می‌توانید لوله‌های اسپیرال و درزدار را از هم تشخیص دهید. در لوله‌های اسپیرال، جوش به‌صورت مارپیچی روی سطح لوله قرار گرفته و در لوله‌های درزدار، جوش به‌صورت یک خط دیده می‌شود. البته توجه داشته باشید که در برخی موارد، لایه‌های مختلفی مثل رنگ یا ضدزنگ روی لوله‌های درزدار و اسپیرال اضافه می‌شود. برای همین ممکن است به‌سرعت نتوانید نوع لوله را تشخیص دهید اما با بررسی دقیق‌تر می‌توانید متوجه نوع لوله شوید.
تفاوت در قطر لوله های درز مستقیم و اسپیرال
لوله‌های اسپیرال به‌خاطر روش تولیدی که دارند، منعطف‌تر هستند و می‌توانید آنها را در قطرهای مختلف تولید کنید. برای همین هم تنوع و کاربرد گسترده‌تری از لوله‌های درز مستقیم دارند. شما می‌توانید لوله‌های اسپیرال را در قطرهای بسیار کوچک تا بسیار بزرگ تولید کنید. همچنین امکان شخصی‌سازی لوله‌ها وجود دارد و می‌توانید لوله را مطابق با اندازه‌ای که می‌خواهید، تولید کنید.
تولید لوله‌های اسپیرال مخصوصاً در قطرهای بالا مقرون‌به‌صرفه‌تر است که دلیل آن به مقاومت لوله‌ها باز می‌گردد. لوله‌های اسپیرال به‌صورت کلی مقاومت بیشتری نسبت به لوله‌های درز مستقیم دارند چون فشار در تمام سطح لوله پخش می‌شود. در نتیجه اگر بخواهید دو لوله اسپیرال و درز مستقیم با مقاومت یکسان تولید کنید، می‌توانید لوله اسپیرال را با حفظ مقاومت، از ورق‌هایی با ضخامت کمتر هم بسازید. برای همین در قطرهای بزرگ‌تر، ساخت لوله‌های اسپیرال پیشنهاد می‌شود چون نیاز به مواد اولیه کمتری دارد و مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
در طرف دیگر، لوله‌های درز مستقیم بیشتر در قطرهای استاندارد در دسترس هستند و در هر قطری تولید نمی‌شوند. لوله‌های درز مستقیم با اینکه انعطاف زیادی از لحاظ قطر لوله ندارند، اما قطر یکنواخت و باثبات‌تری از لوله‌های اسپیرال دارند. برای همین در پروژه‌هایی که قطر باید دقیق و ثابت باشد، معمولاً از لوله‌های درز مستقیم استفاده می‌شود.
مقایسه لوله اسپیرال و درزدار از لحاظ مقاومت و عملکرد
ازآنجایی‌که در لوله‌های اسپیرال فشار به‌صورت یکنواخت روی لوله اعمال می‌شود، فشار داخلی و خارجی بیشتری را تحمل می‌کنند. این لوله‌ها برای محیط‌هایی که فشار به‌صورت همه‌جانبه وارد می‌شود، بسیار کاربردی هستند. پس اگر در محیط نصب، حرکات زمین زیاد است یا فشارهای متغیری به لوله وارد می‌شود، بهتر است از لوله‌های اسپیرال استفاده کنید؛ چون عملکرد بهتری در این شرایط دارند. این لوله‌ها همچنین دوام بالاتری دارند و اگر در شرایط محیطی سختی استفاده شوند، می‌توانند عمر بیشتری داشته باشند.
در طرف دیگر، لوله‌های درز مستقیم ساختار یکپارچه‌تری دارند و اندازه‌های آنها در سراسر لوله دقیق و برابر است. این ساختار یکپارچه باعث شده که تحت فشار، تغییر شکل کمتری داشته باشند و راحت‌تر نصب شوند. برای همین در مواقعی که لازم است لوله‌ها به‌صورت دقیق تراز شوند، از لوله‌های درزدار استفاده می‌شود. این نوع لوله‌ها استحکام محوری بالایی دارند و در سازه‌هایی که بارهای محوری غالب هستند، گزینه بهتری محسوب می‌شوند. این لوله‌ها برای شرایطی که فشار ثابت است، عملکرد تضمین‌شده‌ای از خود نشان می‌دهند.
تفاوت لوله درزدار و اسپیرال از نظر قیمت
به‌صورت کلی می‌توان گفت که قیمت لوله‌های اسپیرال بالاتر از لوله‌های درزدار است. دلیل هم این است که روش ساخت پیچیده‌تری دارند و استحکام و مقاومت آنها هم بالاتر است. تولید لوله‌های درزدار مخصوصاً در قطرهای کوچک تا متوسط (تا اندازه‌های 24 اینچ)، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است. اما در قطرهای بالاتر، لوله‌های اسپیرال مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند چون مواد مصرفی کمتری نیاز دارند.
البته موارد دیگری هم بر قیمت لوله درزدار و اسپیرال تأثیر دارند و نمی‌توانیم یک قاعده کلی برای قیمت این دو لوله در نظر بگیریم. از جمله عوامل تأثیرگذار، می‌توانیم به سایز لوله، مواد اولیه و گرید آنها، استاندارد ساخت و غیره اشاره کنیم.
کدام لوله برای شما مناسب‌تر است؛ اسپیرال یا درز مستقیم؟
تا اینجا سعی کردیم تفاوت لوله اسپیرال و درزدار را از جنبه‌های مختلفی مثل کاربرد، روش تولید، شکل ظاهری، عملکرد و قیمت بررسی کنیم. امیدواریم که با آگاهی از اطلاعات بالا، بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید و مناسب‌ترین لوله را برای پروژه خود انتخاب کنید. شما باید بر اساس نیازهای خود و بودجه‌ای که در اختیار دارید، یکی از این دو را انتخاب کنید. اگر همچنان سؤالی دررابطه‌با لوله اسپیرال و درز مستقیم دارید، در بخش کامنت‌ها از ما بپرسید.
